Prof. Dr. Turhan Uslu

YUMURTALIK KİSTLERİ

 

Kist içi sıvı dolu yapıdır. Her yaştaki kadında görülebilen kistler bazen bir portakal büyüklüğüne ulaşabilir. Yumurtalık kistlerinin birçoğu zararsız olsa dahi ağrıya yol açabilir ve çok büyüdüklerinde patlayabilirler.Menopoz sonrası dönemde yumurtalıklarda oluşan büyümeler yumurtalık kanserine bağlıdır.

 

• Fonksiyonel kistler; Yumurtlamadaki bozukluklara bağlı olarak oluşan, genellikle ağrı yapmayan ve kendiliğinden kaybolan kistlerdir. Ağrıya neden oluyorsa veya büyüyorsa cerrahi olarak çıkartılması gerekebilir.

 

• Folikül kistleri; normal olarak gelişen ve içindeki yumurta olgunlaştığında çatlayarak yumurtayı salıveren foliküllerin çatlamayıp büyümeye devam etmeleri sonucunda oluşurlar. Genellikle tek taraflıdırlar.

 

• Korpus Luteum kistler; korpus luteum folikül çatladıktan sonra oluşan normal yapıdır, bazen bu yapı yumurtlamadan sonra uzun süre kalır ve kendi içine kanar. Genellikle ağrı yapmaz fakat bazen adet döneminin 20-26. günleri arasında rahatsızlığa neden olabilir. Fonksiyonel kistler genellikle kendiliğinden kaybolur, kist eğer ağrıya neden oluyorsa veya büyüyorsa cerrahi olarak çıkartılması gerekebilir.

 

• Dermoid kistler; En sık 20’li yaşlarda görülen bu kistler deri, diş ve saç gibi değişik dokular içerir. Bu kistlerin cerrahi olarak çıkarılması gerekir.

 

• Endometrioma; Endometriozis hastalığında görülen içi kahverengi koyu bir sıvı ile dolu olan kistlerdir. Yumurtalık kistleri kasık ağrısı ve düzensiz adetlere neden olabilir. Bu kistlerin tanısı genital muayene ve ultrasonografik inceleme ile konur.

 

• Polikistik over hastalığı; Şişman kadınlarda daha çok görülen bu hastalığa yumurtalık ve böbrek üstü bezlerinden fazla miktarda erkeklik hormonu salınması neden olur. Bu hastalarda yumurtalıklar büyür ve kistler oluşur, düzensiz kanamalar ve tüylenme görülebilir. Bu hastalık düzenli yumurtlamayı engelleyerek kısırlığa neden olur. Hasta bekar ise veya çift bebek arzu etmiyorsa tedavide doğum kontrol hapları kullanılır.

 

Yumurtalık kistlerinin belirtileri

 

Yumurtalık kistleri kasık ağrısı, adet düzensizlikleri ve ağrılı adet kanamasına yol açar. Yumurtalık kistlerinin tanısı genital muayene ve ultrasonografik inceleme ile konur. Kist torsiyonu olarak adlandırılan durumda kist veya yumurtalık döner ve buna genellikle tüp de eşlik eder. Şiddetli ağrı, bulantı ve kusmanın görüldüğü bu durum apandisit ile karıştırılabilir. Kist torsiyonunun tanı ve tedavisi laparoskopi (kansız ameliyat) ile yapılır.

 

Yumurtalık kistlerinin tedavisi

 

Çapı 5 cm’den küçük kistler genellikle 1-3 ay içinde kendiliğinden kaybolur. Bu kistlerin küçülmesini sağlamak amacı ile doğum kontrol hapları kullanılabilir. Kaybolmayan kistler ameliyat ile çıkarılır. Menopozdan sonra oluşan kistler daha dikkatli değerlendirilmelidir.

 

Yumurtalık kistlerinin iğne ile tedavisi

 

İlaç tedavisine cevap vermeyen yumurtalık kistlerinin ameliyat ile tedavisi söz konusu olduğunda birçok kadın korku ve endişeye kapılır. Doğum yapmamış kadınlarda ameliyat karın içi yapışıklıklara ve sonrasında üreme sağlığında problemlere neden olabilir. Ameliyatın işgücü kaybına, fiziksel strese ve bazen de kalıcı hasara neden olabildiği göz önünde bulundurulduğunda başvurulacak en pratik çözüm yumurtalık kistinin iğne ile boşaltılmasıdır. Yumurtalık kisti içi sıvı dolu kesedir. Ultrason rehberliğinde iğne ile kistin içeriğinin boşaltılması birkaç dakika süren bir işlemdir. Bu işlem ağrısızdır, yara izi bırakmaz, yapışıklıklara neden olmaz, sağlık üzerinde olumsuz etkisi yoktur, hastanede kalmayı ve anestezi almayı gerektirmez. Kistin iğne ile boşaltılmasından sonra ilaç tedavisi ile desteklenmesi tedavide başarıyı yükseltir.